Soms kun je een definitie niet beter maken dan hij al is.
“Bio based” producten zijn geheel of gedeeltelijk afgeleid van materialen van biologische oorsprong, met uitzondering van materialen die zijn ingebed in geologische formaties en / of gefossiliseerd.
Het woord biologisch heeft een vriendelijke klank in zich als we het projecteren op onze leefomgeving. Geheel of gedeeltelijk afgeleid roept gelijk vragen over het aandeel van de verschillende delen. Maar daar gaat het niet over in deze blog.
Biologisch afbreekbaar
Uit verschillende hoeken gaan stemmen op om kunststoffen afhankelijk van hun toepassing meer en meer te gaan maken van biologisch afbreekbare materialen. Deze biologische afbreekbaarheid moet dan wel het eindproduct betreffen. Het is immers mogelijk met biologisch afbreekbare grondstoffen een product te maken dat biologisch ineens niet meer afbreekbaar is. Dus al gebruikt je aardappelen, suikerriet of mais als basis het eindproduct kan eigenschappen hebben die sterk overeenkomen met olie en gas gerelateerde kunststoffen, als het over afbreekbaarheid en de invloed op het milieu gaat.
Als het dan over afbreekbaarheid gaat, dan wordt dit vaak als voordeel genoemd. Er is evenwel niet aangegeven op welke wijze dit wordt bereikt. De plastic soup foundation geeft HIER ruim aandacht aan.
Win-win situatie
Als het over milieu gaat, kunnen we zelden spreken over een win-win situatie.
I
Door het produceren van verpakkingen voor eenmalig gebruik blijven we vaak kostbare grondstoffen aan de aarde onttrekken. Wellicht kunnen die grondstoffen worden gebruikt voor de voedselvoorziening. Voedselvoorziening die op steeds meer plaatsen in het gedrang komt, als gevolg van uitputting van gronden en de tekorten aan water van een goede kwaliteit.
II
Doordat de omstandigheden die zorgen voor de biologische afbreekbaarheid vaak niet aanwezig zijn zal ook de termijn waarop een product wordt afgebroken aanzienlijk langer zijn. De schade die op deze wijze aan het milieu wordt toegebracht zal onverminderd groot blijven.
III
Ook bij afbreekbare materialen blijven residuen achter die die een bepaalde invloed hebben op de omgeving. Vaak is op voorhand te bepalen wat deze invloeden zullen zijn, maar niet altijd omdat men niet voor de volle 100% in staat is de omgevingsinvloeden op een juiste wijze te bepalen. Ook kan het voorkomen dat omgevingsinvloeden wijzigen waardoor de oorspronkelijke voorziene resultaten toch anders zijn. Ook kan er sprake zijn van “wensdenken” (wishful thinking).
Volgens wettelijke normen moeten bioplastics binnen twaalf weken zijn afgebroken tot deeltjes van twee millimeter. Volledige compostering mag maximaal zes maanden duren. Het zou interessant zijn dit in de praktijk te testen onder verschillende omstandigheden. Dan krijg je een goed beeld of de claim overeenstemt met de werkelijkheid.
IV
Door het tijdens de inname mengen van Bioplastics met op olie en gas basis gebaseerde plastics ontstaat er een product dat niet of slechts deels voor hergebruik in aanmerking komt. Het hergebruik van plastic ligt al enige tijd rond de 15%. Door vermenging komt dit percentage onder druk te staan.
Dit is natuurlijk niet helemaal waar, als op 1 juli het statiegeld op kunststof flesjes wordt ingevoerd zou het percentage substantieel moeten stijgen. Maar voorlopig is er maar sprake van enkele productgroepen die in aanmerking komt voor recycling. Het voordeel is natuurlijk wel dat bij gekozen wijze van inname de grondstoffen redelijk zuiver zijn om in aanmerking te komen voor hergebruik. Dit wil bij gemengde inzameling weleens een probleem zijn. Hierbij zal vervuiling sneller tot afkeur voor hergebruik leiden OF het granulaat dat wordt geproduceerd is niet te gebruiken als voedselveiligheid moet worden gegarandeerd.
Toekomst
Heeft “Bio based” de toekomst? Natuurlijk is er een toekomst voor deze producten weggelegd maar niet als we praten over eenmalig gebruik. Eenmalig gebruik legt onverminderd een grote druk op ons milieu en de eindigheid van grondstoffen.